“…hastalar yalnızca interseksüellikleri gizlenirse ‘normal’ bir hayat yaşayabilir.”
—Amerikan Pediatri Akademisi, 1996
“Hayatımın çoğunda bedenimin kontrolünün bende olduğunu hissedemedim. Ancak kontrol edebildiğim şey interseks durumumu insanların nasıl algılayacağı ve benim bu durumumla ilişkimdi. Ve söylemek istiyorum ki; bu benim bedenim. Ve benim hikayem. Bırakın bununla ne yapacağıma ben karar vereyim.”
—Inter/Act Youth’dan bir aktivist, 17 yaşında
İntersex durumları ya da seksüel gelişim farklılıkları (DSD) tipik olarak hayati risk taşımazlar, bedenlerimizdeki internal ya da eksternal cinsiyet anatomisi ile ilgili doğal varyasyonlardır.
Ve bu varyasyonlar hiç de nadir değildir. Aslına bakarsanız interseks durumları kistik fibrozisten daha yaygındır hatta yeşil göz rengi kadar yaygındır.
O zaman mesele ne?
Mesele toplum, cinsiyetin yalnızca iki varyasyonu olduğu fikrine saplanıp kalmışız.
Bir bebek doğduğu zaman söylenen ilk şey nedir? “Kızımız oldu!” ya da “Oğlumuz oldu!”. Sanki yeni bir bebeğin doğuşuna sevinmek için illa cinsel organları hakkında bilgi sahibi olmamız gerekiyormuş gibi!
Son yıllarda belli bir aşama kaydedildi, cinsel kimlikler ve yönelimlerin bir spektrum olduğu toplumun hiç değilse belli bir kesimi tarafından kabul ediliyor. Peki, bedenlerin de yalnızca iki çeşit olmadığı, bir spektrum olduğunu ne kadar biliyor ve kabul ediyoruz? Bazı gençler bunu anlatmaya çalışıyor.
Inter/Act gençlerin başını çektiği bir interseks örgütlenmesi. Örgüt gençlerin bedenleriyle ilişkisinde bir değişim yaratmayı hedefliyor.
Örgütün en büyük destekçileri ebeveynler ve interseks aktivizmi alanında faaliyet gösteren yetişkin yoldaşları.
İnterseks gençler sterotiplerden, şiddetten, baskıdan azade bir beden algısı, yeni bir vizyon ve gençlerin bedenleri üzerinde söz sahibi olabilmesini istiyor.
İnterseks gençlerin kendilerine bu konuda destek olmak isteyenlere 9 önerisi var:
1. “Çiçekler ve böcekler” jargonunu kullanmayı bırakın
Kadın olarak inşa edilmiş interseks bedenimle yaşadığım en özgürleitirici deneyimlerden birisi bir Cinsiyet Çalışmaları dersindeydi. 1 saat boyunca 200’den fazla kişi oturup yüzlerce farklı vulvanın gösterildiği bir slaytı izlemiştik.
Burada gördüğüm anatomik çeşitliliğin güzelliği kendime olan sevgimi yenilemişti. Okullarda bize bedenlerin farklı olduğu, cinsel organların yalnızca iki tip olmadığı, muazzam bir çeşitlilik bulunduğu öğretilmiyor. Ortalıkta gördüğünüz çizimler, görseller çoğu zaman sizde yanlış bir şey olduğunu düşündürüyor.
Ortaokulda sağlık ya da biyoloji dersinde yumurtalıkları olan bir erkek öğrenci ya da XY kromozomları olan bir kız öğrenci olarak oturduğunuzu düşünün. Kendinizi nasıl hissederdiniz?
Seksüel gelişim ve üreme spektrumunu doğru öğretmek bir bilinç yaratmak ve interseks gençlere destek olmak için en önemli yollardan birisi.
Biz onları sterotiplerle doldurmadan, beyinlerini yıkamadan önce çocuklar ve gençler çeşitliliğe açık ve eşitlikçidir. Eğitimin erken dönemlerinde bedenlerimizdeki çeşitliliği onlara öğretmek gelecek nesillerin yepyeni bir bilinçle hareket etmesini sağlayacaktır. Burunlarımız birbirinden farklıdır, saçlarımız farklı renklerdedir, üreme organlarımız da böyle! Bu hiç de büyük bir mesele değil. Cinsel organların da en az burun, kulak ya da saç kadar çok çeşitlilik gösterdiğini kabul edebiliriz.
İnterseks durumlarının “düzeltilmesi” gereken şeyler olduğu ile ilgili büyük ve çok zararlı bir önyargı var. İnterseks bedenlerde hiç bir şey yanlış değil, yanlış olan ikili cinsiyet sistemi.
2. Bedenlerimizi bizden saklamayın, onların içinde yaşayan biziz!
“Bir çocuk için uygunsuz soru diye bir şey yoktur. Eğer cevabı bilmiyorsanız bilen birisini bulmasına yardım edin ve çocuğun cevabı almasını sağlayın.”
—Allison, 21, Inter/Act Youth
Neredeyse her interseks genç kendi bedeni hakkındaki gerçeklerin ondan saklandığı bir dönemi net bir şekilde hatırlar. Evde, okulda, doktorun ofisinde çok kez “daha küçüksün”, “korkarsın”, “bunları bilmen senin için uygun değil” cümlelerini duymuştur.
İnterseks bireylerden kendileriyle ilgili bilgileri gizlemek onlara bedenlerinin utanılacak bir şey olduğu mesajını veriyor ve kendi bedenleriyle olan iletişimlerini kesiyor.
Ebeveynler çoğu zaman doktorlar ve diğer uzmanlar tarafından interseks çocuklarına durumu hakkında bilgi vermemelerini, eğer interseks olduğunu öğrenirse çocuğun depresyona girebileceğini hattâ kendisini öldürebileceğini söylerler. Daha bilinçli doktorlar ortaya çıksa da bu dışlayıcı uygulamalar dünyanın pek çok yerinde hala devam ediyor.
Tıp alanındaki bu hata yüzünden pek çok interseks birey ileri yaşlara kadar interseks olduklarını bilmeden yaşıyor, çoğu zaman ikincil bir tıbbi durum nedeniyle yapılan testlerde intersekslik tesadüfen öğreniliyor.
Yıllar içinde pek çok interseks genç ve aileleri gizliliğe karşı seslerini yükseltti, bedeninle ilgili bilgilerin başkalarına açık ancak içinde yaşayana kapalı olmasının yarattığı duygusal ve psikolojik hasarı anlatan hikayelerini paylaştı.
İnterseks çocuklara karşı şeffaf olmak illa ki 4 yaşındaki bir çocuğa “5 alfa redüktaz eksikliği” hakkında ayrıntılı teknik bilgi vermek gerektiği anlamına gelmez. Örneğin “Kızların çoğunda kırmızı su vardır, oğlanların çoğunda ise mavi su vardır, sende ekstra mavi su var” gibi basit anlatımlarla çocuğa beden ve hormonlar arasındaki ilişki ya da benzer konular anlatılabilir.
Ayrıca, ebeveynliğin tek biçiminin olmadığı, interseks bir birey bir bebeği karnında büyütemese bile başka çeşitli yollarla çocuk sahibi olabileceği de interseks gençlere anlatılmalı. Aile kavramının yalnızca kan bağından ibaret olmadığı erken yaşlarda benimsetilmeli.
Böylece bu gençler yaşlarını aldıkça neden biyolojik yollarla çocuk sahibi olamadıklarına hayıflanmaz, kendilerini toplumun çoğunluğundan soyutlanmış hissetmez ve çocuk sahibi olmanın ona genlerini aktarmaktan çok emek vermekle, ilgi, sevgi ve şefkatle alakalı olduğunu bilir.
Çocuğunuz bir genetik profesörü olmayabilir ama kendi bedeninin sahibi ondan başkası değil. Bedeniyle ilgili bilgileri ilk önce onun öğrenmesi en doğrusu. Buna en çok hakkı olan o.
3. Doktor muayenehanelerinde interseks gençleri savunun
1960’lara kadar çoğunlukla kısıtlı tıbbi teknoloji nedeniyle interseksler cerrahi müdahaleler olmadan yaşayabiliyordu. Ancak 1965’te, psikolog John Money interseks çocuklarda genital cerrahi ile ilgili bir medikal protokol oluşturdu ve ebeveynleri çocuğa interseks olduğunu söylememeleri için yönlendirdi.
Bu protokol interseks aktivizmi başlayana kadar, 40 yıl boyunca güçlü ve yaygın bir şekilde uygulandı. Daha sonraları ise, Kuzey Amerika İnterseks Topluluğu’nun kurucusu Bo Laurent’in başını çektiği aktivistler doktorları bu protokolün büyük bir hata olduğunu kabul etmeye çağırdılar ve istekleri dışında ameliyatla sakatlanmış interseks bireylerin savunuculuğunu yaptılar.
Ne yazık ki Dr. Money’nin etkileri hala devam ediyor ve dünyanın pek çok yerinde interseks çocuklara rızaları dışında cerrahi uygulamalarda bulunan ve aileleri yanlış yönlendiren doktorlar hala var.
Pek çok interseks genç ve aileleri doktorlarla ilgili pek çok negatif deneyime, tatsız hikayelere sahiptir. Gereksiz cerrahi müdahaleler, gençlerin/çocukların bedenlerin eğitim amaçlı suistimal edilmesi, korku ve olumsuz düşüncelerin yerleştirilmesi, cinsel suistimal; interseks bir gencin bir doktor muayenehanesinde bedeninin kontrolünün kendisinde olmaması nedeniyle yaşayabileceği kayıplar çok çeşitli, travmatik ve derindir.
“İşbirliği yapmak ve doktor ne derse tamam demek zorundaydım. Sonraları doktorların söyledikleri, benden istedikleri ve yaptıkları herşeyin doğru olmadığını fark ettim. Hayır diyebileceğimi bilmiyordum.”
—Inter/Act Youth, 16
Yaş burada önemli bir role sahip. Inter/Act’in yayınladığı What We Wish Our Doctors Knew (Keşke Doktorlarımız Bilseydi) adlı broşür tıptaki “yetişkincilik” sorununa dikkat çekiyor.
Dürüst olun. Yalan söylemeyin. Bu beden benim. Bilmeye hakkım var.
Ek olarak, doktorun ofisi diğer kimlik temelli ve sınıfsal bariyerlerin de yükseldiği bir alandır, özellikle bir uzmana danışmaya gittiğinizde. Gelir düzeyi, sigorta, kimlik belgeleri kaliteli bir sağlık hizmetine ulaşmanızı engelleyebilir. Aileniz yaşadığınız ülkenin resmi dilini konuşmuyorsa bu hizmet almanızı daha da zorlaştırır. Irka, cinsel kimlik ve yönelime ve ekonomik sınıfa dayalı ayrımcılık tıp alanında ne yazık ki hala devam ediyor.
Tıbbi aciliyet ve risk içeren sadece bir interseks durumu vardır (30 farklı interseks durumu arasında). İntersekslere yapılan cerrahi müdahalelerin %99’u kozmetik amaçlı, çok dar güzellik standartlarına uydurmaya, heteroseksüel vajinal seksi mümkün kılmaya yönelik müdahelelerdir. Üstelik bu müdaheleler çoğu zaman interseks bireyin çalışmakta olan cinsel organlarının işlevsel açıdan sakatlanmasına yol açar.
Bu yüzden, pek çok interseks hakları savunucusu grup küçük yaşlarda yapılan “normalleştirme” ameliyatlarına karşı çıkmaktadır. Ne yazık ki bu ameliyatlar halen günde en az 4-5 bebeğe uygulanmaya devam ediliyor.
İnterseks bedenlerin “düzeltilmesi” ile ilgili baskı her zaman toplumdaki ikili cinsiyet modelinden kaynaklanıyor.
İki interseks gencin ebeveyni, hak savunucusu, AIC ve AIS-DSD Destek Grubu yönetim kurulu üyesi Dr. Arlene Baratz bu konuda şunları söylüyor: “Her sağlıkçı şunu bilmeli ki bir interseks bebek doğduğunda ailesine söyleyeceğiniz ilk sözler -Bunu düzelteceğiz- olmamalı. -Güzel bir çocuğunuz oldu, sağlıklı ve mutlu bir hayatı olacak. Sizin gerekli kaynaklara ulaşmanızı ve bu durumdaki diğerleri ile irtibat kurmanızı sağlayacağız- demeliler.”
4. Bu benim hikayem: Mahremiyete saygı duyun
Aileler interseks gençlerin kararlarına ve kime ne zaman hangi bilgiyi vermek istediklerine saygı duymalı.
LGBTQA+ gençler gibi, interseks gençler de hassas bir dışa açılma sürecinden geçerler. Hatırlayacağınız gibi, çocukluk ve ergenlikte bir farklılığa sahip olmak çok korkutucudur. Açılmak, uzun ve sıkıntılı bir sürecin sonunda yaşanır.
Ebeveyn, yetişkin destekçi ya da arkadaş olarak, interseks bir gençle açıkça konuşmak, kendiniz için bir destek sistemi oluşturmak isteyebilirsiniz. Bu kötü bir şey değildir. Hayatında interseksler olan kişilerin de desteğe ihtiyaçları olabilir. Ancak her zaman konuya interseks genci de dahil edin, birisine ondan bahsedecekseniz ya da durumuyla ilgili bir şey yapacaksanız mutlaka onun fikrini sorun ve kararına saygı gösterin.
Bazı gençler interseks durumları ile ilgili dışarıya açık olmayı güçlendirici bulur. Bazıları ise bundan hiç hoşlanmaz ya da bazen istemezler.
“Açılmak tamamen bana kalmış. İnterseks doğduğum için bunu herkese açık etmek zorunda değilim. Bunu yaparken kendimi güvende ve rahat hissetmeliyim. Her zaman insanları bu konuda eğitmek zahmetine girmek zorunda değilim.”
—Inter/Act Youth, 23
5. İnterseks olmanın onlar için ne anlama geldiğini size anlatmalarına izin verin
İnterseks psikolojik bir olgudur. Seksüel bir kimlik değildir.
LGBTQA+ sıralamasında “İ”yi de dahil ediyoruz. Bu bazen kafa karıştırabiliyor ama aslında basit bir nedeni var; interseksler de LGBTQA+ bireyler ile aynı heteronormatif ve natrans dayatmalardan ve ayrımcılıklardan muzdaripler.
Bazı kişiler hiç bir zaman interseks olarak açılmayabilir çünkü bu bir kimlik değildir. Bazıları için bu alerjisi olmak ya da solak olmak gibi bir şeydir, sadece biyolojik bir ayrıntıdır.
Bazıları içinse çeşitli eylemlere, konferanslara katıldıktan, interseks arkadaşlar bulduktan ve interseks komünitesi içinde olmaktan gurur duyduktan sonra, interseks yaşamlarının ve kimliklerinin önemli bir parçası haline gelir, zaman içerisinde politik interseks kimliğini geliştirirler.
Nihayetinde interseks olmak bizim için kimliğimizin diğer parçalarından farksızdır, bütün varlığımız bundan ibaret değil. Bunun bizim için ne anlama geldiğini diğerlerine söylemeye hakkımız var.
6. İnterseks olmanın cinsiyetle ne ilgisi var?
İnterseks durumları söz konusu olduğunda karşılaşılan tüm velvele, genital organlar ile cinsiyetin aynı şey olduğu ve cinsiyetin yalnızca kadın ve erkekten ibaret olduğu varsayımından kaynaklanıyor. Peki, burada biraz belirsizlik varsa, bunlar ne anlama geliyor?
Neyse ki trans ve cinsiyet kalıplarını reddeden kişilerin artan görünürlüğü, doğumda belirlenen cinsiyet ile kişinin kendi cinsel kimliğinin aynı şey olmayabileceğinin anlaşılmasına yardımcı oluyor.
Cinsiyet ile ilgili güzel olan da bu! Onu belirlemek kişinin kendi inisiyatifine kalmış. Cinsiyet akışkan bir şey, sizin için ifade ettiği şey ile benim için ifade ettiği şey birbirinden çok farklı olabilir.
İnterseks bireylerin cinsiyetle ilişkisi diğer insanlardan farklı değildir.
Bazı hak savunucuları intersekslere doğuşta bir cinsiyet atanması gerektiğini düşünüyor. Bunun için tek gerekçeleri sosyal kolaylık. Ancak, bu kesinlikle kişinin kendisine bırakılması gereken bir karar. İnterseks gence kendi cinsiyetini kendisinin ifade etmesi için şans tanınmalı. Çocuğa doğuşta atanacak cinsiyet ileride kendisi için doğru olmayabilir.
Hiçbir bebek cinsiyetini ifade ederek doğmaz. Çocuk yetişirken kendisini kız, oğlan, genderqueer, cinsiyetsiz olarak ifade edebilir. Burada aileye ve topluma düşen çocuğun kendi beyanını dikkate almaktır.
Bu illa ki zor bir konuşma olmak zorunda değil. Çocuğa kendisini hangi cinsiyette hissederse hissetsin, kendisini nasıl ifade ederse etsin yine sevileceği mesajını güçlü bir biçimde verdiğinizde onun için herşey daha kolay olacaktır.
7. Bir ebeveyn ya da yetişkin destekçi olarak sizin de olup bitenden etkilenmeniz doğaldır
İnterseks bir gencin ebeveyni ya da yetişkin destekçisi olarak zaman zaman korku, rahatsızlık, kayıp hissi, utanç, suçluluk gibi duygular deneyimleyebilirsiniz. Bunlar bazı şeylerin beklediğimizden farklı gittiğini kabullenme sürecinin olağan aşamalarıdır.
Yetişkinin sorumluluğu bu duyguları interseks gence/çocuğa yansıtmamaktır. Bazıları çocuğuna öfkeli olabilir ve farklılığı yüzünden utanç duyabilir. Bazıları korku içinde yaşayabilir. Bazıları ise rahatsızlık duyup hiç bir şey yokmuş gib davranmaya çalışabilir.
Bazen interseks gençler ebeveyn rollerine kendileri girmek zorunda kalırlar. Ailelerine bilgi vermek, onları eğitmek, destek olmak ve rahatlatmak için çaba gösterirler. Bu da bu gençlerin kendi ihtiyaçlarına odaklanmalarına engel olabilir.
Bu yükü çocuğa yaşatmamak gerekir. Ebeveyn kendisi bilgilenmeli ve gereken desteği kendisi bulmalıdır.
8. Bir komünite bulun ya da kendiniz oluşturun!
İnterseks gençlerin şeffaflık ve güvenliğe aynı anda ihtiyacı var. Bu da bir komüniteyi gerekli kılıyor.
Komünite herşey demektir. Bizi anlayan insanlar arasında kendimizi ifade edebilir, destek bulabiliriz.
İnterseks durumları fiziksel olarak görünür değildir. Bu da intersekslerin birbirine ulaşmasını zorlaştırır. Bu yüzden bir komüniteye ulaşmanın ilk ayağı internettir. İnternetten gerçek bir komünite kolaylıkla doğabilir. Size destek olacak insanlara ulaşmaktan çekinmeyin.
Başka bir interseksle ilk kez karşılaşmak çok önemli bir dönüm noktasıdır.
“Kendimden hiç utanmadığım ilk an, benden başka 100 interseks çocuğun olduğu bir toplantıya gittiğim andı. Bundan önce mantıken başkalarının da olduğunu biliyordum ama kendimi çok ama çok yalnız hissediyordum.”
Bu da bizi finale götürüyor:
9. Kendinizi eğitin, diğerlerini eğitin, görünürlüğü arttırmak için çalışın
Son 20 yılda sessizlik içinde geçen gençliklerinin ardından interseks yetişkinler travmalarını, tıbbi baskıları ve deneyimlerini paylaşmaya başladılar.
Ardından, interseks bireylerin aileleri de çocukları için destek aramaya ve hak savunusu yapmaya başladı.
Bugün ise interseks çocuklar ve gençler de hareketin içinde yer almaya başlıyor.
Pek çok insan interseks durumlarından kişisel olarak bir interseksi tanıyana ya da sevene kadar haberdar olmuyor. Hattâ bazıları hiç bir zaman duymayacak. Pek çoğumuz ikili cinsiyet sisteminin hala çok güçlü olduğu toplumlarda yaşıyoruz.
Güçlü interseks hak savunucularının izinde, artık bir şeyleri değiştirmeye başlayabilir, yalnızca interseks gençler için değil tüm farklılıklarımız için yer açabiliriz.
İlk önce günlük yaşamdaki dilinizi değiştirin.
Yeni bir bebekle mi tanışıyorsunuz? Cinsiyetini sormak yerine ismini ya da kardeşiyle anlaşıp anlaşamadığını sorun.
Genlerle ilgili mi tarışıyorsunuz? XX kromozomunu kadınlara, XY’yi erkeklere bağlamaktan çekinin. Bunun yerine DNA’nın pek çok farklı yol içeren bir harita olduğunu ifade edin.
Bir kadınlar tuvaletinde tampon istemek zararsız görülebilir. Ama tipik üreme anatomisine sahip olmayan bir kadına sorduğunuzda bu kırıcı olabilir. Herkesin bedeninin aynı olmayabileceğini kabul edin.
Uygunsuz, cinsiyetçi dil kullanan birini gördüğünüzde uyarın.
Birisi size interseks durumu ile ilgili açılırsa, destekleyici ve anlamaya yatkın biçimde yaklaşın.
26 Ekim’de çevrenize İnterseks Farkındalığı Günü’nü hatırlatın ve bu günü kutlayın. Kendi komünitenizde interseks ile ilgili sunum yapın ya da çevrenize bilgilendirici kaynaklar tavsiye edin. Sosyal medyada konuyla ilgili yazılar paylaşın.
Bunlar basit ancak etkili yöntemlerdir. Bunları yapan destekçiler çoğaldıkça interseks bireyler kendilerini daha güvende ve daha değerli hissedecekler.
Bedensel varyasyonları kabul edin, utanca ve lekelemeye karşı çıkın, farklılıkları ve çeşitliliği kutlayın. Gençlere yalnızca ilgi göstermeyin, saygı da gösterin ve onlara inanın. Bir adım geride durun ve bedenleri ve hayatları için ne yapmak istiyorlarsa destek olun.
kaynak: http://everydayfeminism.com/2015/03/9-ways-intersex-youth-want-to-be-supported/